Auteur: Nan Los
In 1943 werd de restauratie van de Oude Willibrorduskerk voltooid. Toen het zuiden van Nederland was bevrijd kreeg de kerk als bestemming: een gedenkplaats voor Brabanders die in de tweede wereldoorlog waren omgekomen. Sinds 1925 kerkte men immers al in de grote kerk aan de Markt.
Met de bevrijding werden overal de klokken-voor zover ze nog aanwezig waren-feestelijk geluid. De drie luidklokken van de Oude Willibrorduskerk (uit 1698, 1739 en 1815) konden hun bronzen stem niet meer laten horen; zij waren tot oorlogstuig omgesmolten. Om de jaarlijkse herdenking op 4 mei met klokkenklanken te omlijsten wilde men niet slechts drie klokken maar een beiaard! Pastoor Bannenberg (als kapelaan van 1923 tot 1930 werkzaam in Waalre) steunde dit initiatief van harte. In die tijd was hij regent van het (voormalig) Klein Seminarie te St. Michielsgestel.
Van daaruit correspondeerde hij met klokkengieterij Petit & Fritsen, een bedrijf dat in 1660 was opgericht. Hij vroeg brabantse bedrijven voor de aan te schaffen beiaard een klok te schenken. Met succes. Ik noem er enkele: Philips, DAF, Drie Hoefijzers Breda, en in Waalre de Hollandse Weverijen en de Gebroeders Lamers.
Het was niet eenvoudig om, zo kort na de oorlog, het geld voor de aanschaf van een beiaard bij elkaar te sprokkelen. Toch lukte het. In mei 1950 werd aan Petit & Fritsen de opdracht gegeven een beiaard van 35 klokken te gieten, in augustus van dat jaar werd het instrument in de toren geplaatst. De grootste klok (700 kilo) werd tevens luidklok. Op 4 mei wordt nog steeds de beiaard bespeeld tijdens de stille tocht naar het oude kerkje,een bizonder gebeuren dat naar mijn weten nergens anders plaats vindt. Bij de bouw van het klavier werd destijds rekening gehouden met de mogelijkheid nog enkele klokken toe te kunnen voegen. In december 2007 zijn er twee, hoger klinkende, klokken bij gekomen. De Waalrese (middelgrote) beiaard telt nu 37 klokken en de speelmogelijkheden zijn aanzienlijk verbeterd.
De Waalrese variant, een begrip in beiaard land
In 1950 is de beiaard zodanig geïnstalleerd dat het pedaal (voetklavier) ten opzichte van het manuaal (handklavier) iets naar rechts is opgeschoven. Bij het spelen zit men prettig en niet in een schuine houding, wat dikwijls bij een beiaard van deze grootte het geval is. Al geruime tijd krijgen nieuwe beiaarden van deze omvang de “Waalrese Variant”. Ook bij restauraties wordt deze techniek toegepast, zoals enkele jaren geleden bij de 17de eeuwse Hemony-beiaard van het stadhuis in Den Bosch.
Waalre mag dan klein zijn, in vele windstreken is zijn “Variant” bekend en ik mag op het “Origineel” spelen!
Nan Los
Beiaardier Oude Willibrorduskerk, Waalre
December 2007 (voor het Waalrese weekblad De Schakel)
auteur: Richard Vervoorn
Op deze website: Augustus 2010
De Foto’s zijn genomen tijdens een lunch-concert op de beiaard van Waalre op 10 augustus 2010. Op het afwisselende programma stonden o.a. de volgende werken: ‘Ballo del Granduca’ van Sweelinck, … van Van Eyck, ‘Music for a While’ (uit Oedipus) van Purcell, ‘A Perfect Day’ van Lou Reed en tot slot ‘Het Oude Kasteel’ van Moussorgsky
