Auteur: Richard C. Vervoorn
Voor mij ligt het boek Psalmenpalet. Het is een boek met 24 schilderijen gemaakt door Christa Rosier bij de Psalmen. Voor haar familie wordt dit een kerst en jaarwisseling zonder Christa. Op 19 juni van dit jaar (2011) overleed Christa ten gevolge van borstkanker. Ze is 50 jaar geworden.
De schilderijen bij de psalmen kwam ik op het spoor toen ik in september 2009 een preek maakte over Psalm 62 en daar graag voor de Apple Keynote presentatie een mooie afbeelding wilde laten zien. Op Christa’s website vond ik die, alleen in veel te lage resolutie om te vertonen. Ik heb Christa toestemming gevraagd om de afbeelding te mogen gebruiken in de kerkdienst – zo hoort dat – en gevraagd of ik de afbeelding in een hogere resolutie kon ontvangen. Ik heb haar kunnen zeggen dat ik haar schilderijen erg mooi vind. Ze zijn aansprekend en doorleeft. Haar reactie was warm, vriendelijk en welwillend.
Psalm 62
Psalm 62 is een bijzondere psalm. Je zou kunnen zeggen met een ‘valse start’. Vers 2 begint met ‘Bij God alleen verstilt mijn ziel.’ Dat wordt dan uitgewerkt tot vers 5. Maar in plaats van het af te maken, begint de psalm in vers 6 met dezelfde woorden: ‘Bij God alleen verstilt mijn ziel,’ maar nu wordt de psalm vloeiend afgemaakt. Wat is dan het verschil? Dat is de kijkrichting. Kijk je naar de omstandigheden in je leven? Ja, die kunnen zeer heftig zijn, niet om zomaar uit te vlakken. Vooral het verlies van geliefde, een ouder, een partner, een kind. Soms lijkt alles ook tegen te zitten. Na verlies, ook nog ziekte en dan nog een verziekte relatie. ‘Hoe lang al loopt gij op één mens storm, rammeit gij hem eenparig?” zegt de psalm. Herkenbaar voor ons. Het is niet te ontkennen en misschien niet te ontlopen de storm in je leven. Of het gesloop van je leven, waar Psalm 62 ook van spreekt. Sloop van binnenuit door drugs of kanker. Sloop door geweld en sloop door woorden. En hoewel de psalmist opnieuw begint veegt hij dit stukje niet uit. En schrijft de tweede strofe er netjes onder.
Maar nu kijkt hij niet naar de omstandigheden. Maar in die omstandigheden kijkt hij naar God. Naar de plek waar hij veilig is. Juist in die omstandigheden, die hij niet weggeredeneerd heeft, kijkt hij naar waar hij het zoeken moet. Zijn blikrichting is veranderd en dat is zo’n ontdekking dat hij ons er gelijk bij betrekt en ons uitnodigt om net als hij bij God een toevlucht te zoeken.
Creatieve rouwverwerking
De omstandigheden in Christa’s leven, zeker de laatste fase kan je ook wel zien als een storm die haar afkwam. Borstkanker, die weer terugkeerde, maar bovenal de ziekte van de zoon van Victor en Christa. Ephraïm had jarenlang een vreselijke ziekte, erythermalgie, een ziekte waarbij het lijkt of je voeten in brand staan. Hevig pijnlijk en ongenezelijk. Dirk-Jan Bijker heeft er een aangrijpende documentaire van gemaakt die in 2001 is uitgezonden door de Evangelische Omroep.
In die moeilijke tijd zijn de psalmen voor de veertienjarige Ephraïm tot troost geweest. De 26 schilderijen die zijn moeder schilderde na zijn dood, waren de psalmen die Ephraïm dierbaar waren. ‘Toen ik weer aan schilderen toekwam, had mijn aanvankelijke boosheid plaatsgemaakt voor vertrouwen. Omdat Ephraïm zo veel hoop putte uit de psalmen, besloot ik ze als inspiratiebron te gebruiken voor een serie schilderijen. Noem het creatieve rouwverwerking”, aldus Christa Rosier.
Palet
Het is een prachtig boek geworden dat in mijn vele boeken over de Psalmen een ereplaats inneemt. De schilderijen hebben een intens kleurenpallet en zijn over het algemeen warm van toon: rood/oranje, gelen, groenen en blauwen zijn de grondtonen. Wat ik opvallend vind, is dat op de meeste schilderijen bij de Psalmen mensen staan. Dat spreekt mij aan. Psalmen gaan over mensen, over hun ervaringen, over hun emoties, ze zingen van geluk en pijn, om het met Niek Schuman te zeggen. Net als de Psalmen uit de ervaringen van mensen zijn geboren, zo ook de schilderijen van Christa Rosier. Wat prachtig dat ze dit heeft mogen doen en zo ons hart nog kan aanspreken met deze schitterende schilderijen.
Oogst
Zo aan het eind van dit jaar – het jaar dat er een eind kwam aan het aardse leven van Christa – wil ik één psalm er uitlichten. Dat is Psalm 126. Die valt wat uit de toon. Allereerst is het een tweeluik, maar ze vallen ook op door het gereduceerde kleurgebruik. Op een oker achtergrond zijn de figuren, doorschijnend met blauw en rood gepenseeld. Er is nog een andere reden waarom ze uit de toon vallen. Op een van de twee schilderijen heeft ze zichzelf geschilderd.
Psalm 126 is de psalm van de ommekeer: ‘Wie in tranen op weg gaat, dragend de buidel met zaad, zal thuiskomen met gejuich, dragend de volle schoven.’ Dit tweeluik is de sleutel voor het begrip van de hele serie. Het linker paneel, de tranen. Het rechterpaneel, de oogst. Ze schreef bij Psalm 126 een prachtige toelichting, die Christa besluit met: ‘Naast Ephraïm loop ik zelf. Ik ben nog onderweg, maar mag op een dag “thuiskomen” en ook mijn schoven voor God neerleggen. Met die wetenschap en met het oog gericht op de Voleinder van mijn geloof, wil ik zingend mijn weg vervolgen.’ Christa is nu juichend thuisgekomen. Ik hoop dat dat Victor, Rachel en allen voor wie Christa een bijzondere plek heeft in hun hart troost mag geven.
Richard C. Vervoorn
Gegevens boek
Christa Roisier,
Psalmenpalet. 24 schilderijen bij de Psalmen,
Kampen, Voorhoeve oktober 2009, 160 pag. Gebonden, hoogte 25 cm.
Prijs: €24,90
Met meditaties van Rien van den Berg, Tonneke Bijker, Henk Binnendijk, Otto de Bruijne, Helen Crathorne, Noor van Haaften, Wilkin van de Kamp, Ben Ketting, Andries Knevel, Remmelt Mastebroek, Mart-Jan Paul, Marleen Ramaker-van Katwijk, Carolyn Ros, Esther Rosier, Arie van der Veer, Joke Verweerd, Hijltje Vink, Joël Voordewind, Thea Westerbeek, Anne Westerduin, Tiemen Westerduin en Rikkert Zuiderveld.
ISBN 9789029719636
Eigenlijk zijn het 25 schilderijen bij 24 psalmen; bij Psalm 126 zijn twee schilderijen, een tweeluik. Christa maakte ook een schilderij bij Psalm 122. Om druktechnische reden moest er een schilderij afvallen. Dat is Psalm 122 geworden. De complete serie bestaat dus uit 26 schilderijen.
Andere boeken van Christa Rosier-Veldkamp:
- Ik wil vliegen. Leven na borstkanker | Inspiratie, beauty, recepten, Zoetermeer: Boekencentrum, april 2009 ISBN 9789023923015 (€14,90)
- Lijden is in Gods hand. Portretten van trouw en genade, Kampen: Voorhoeve, februari 2012 ISBN 978902979866 (€19,50)